KİLİS

KİLİS

YÜZÖLÇÜMÜ: 1.243 km²

NÜFUS: 124.452 (2011)

İL TRAFİK NO: 79

İLÇELER: Kilis (merkez), Elbeyli, Musabeyli, Polateli

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Kilis kentinin kuzeybatısında yer alan Kuzuini (eskiden Kuzeyne) Köyü, iç ve dış kale kalıntıları, Hitit, Roma, Bizans ve Araplara ait yapı kalıntılarıyla bir açık hava müzesi görünümündedir. Kilis Ulucamisi, Akcurun Camisi, Canbolat Bey Camisi, Şeyh Camisi, Şeyhler Camisi, Hindioğlu Camisi, Çalık Camisi, Cüneyde Camisi, Kadı Camisi, Mevlevihane, Şeyh Abdullah Efendi Tekkesi, Canbolat ve Şeyh Abdullah Efendi Türbeleri, Baytaz Hanı, Hoca Hamamı, Eski Hamam, Paşa Hamamı, Çukur Hamam olarak da bilinen Hasan Bey Hamamı, Tuğlu Hamamı, Kurdağa Çeşmesi, İpşir Paşa Çeşmesi, Fellah Çeşmesi, Haffaf (Kavaf) Çeşmesi ve Küçük Çarşı Çeşmesi’dir.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (342) 813 49 09

Faks: (342) 813 49 09

KİLİS GENEL BİLGİLERİ

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir sınır Şehri olan Kilis, tarihi höyükleri, kaleleri camileri ve kebapları ile görülmesi gereken bir ildir.

KİLİS GEZİLECEK YERLER

Ravanda Kalesi: Kale Kilis’in 24 km. kuzeyinde bulunan Polateli ilçesine bağlı Ravanda Köyünün yanındadır. Etrafı açık, ufuklara hakim bir dağın sivri tepesine kurulmuştur.Dağın tepesi oyulmak suretiyle yapılan kalenin bugün ayakta kalan kısmı, iç kaledir.

Oylum Höyük: Anadolu, Suriye, Mezopotamya arasında yer alan oldukça büyük bir höyüktür. Stratejik bir konumda bulunan höyük, hemen her dönemde iskan görmüştür. Bakırtaş (Kalkolitik) Çağı’ndan Helenistik Döneme kadar kesin iskan gösteren Oylum Höyükte yapılan kazılar sonunda bölgenin tarihinin yanı sıra Ön Asya’nın da tarihi aydınlanmaktadır. İlde bunun dışında bir çok höyük bulunmaktadır.

Akpınar: Kalkerli bir toprak parçasının ortasından pırıl pırıl suların aktığı mesire yeridir Akpınar. Dört yanı zeytinlikler bağ ve meyve bahçeleriyle çevrilmiş, çimenden halılarla kaplı bu eşsiz tabiat güzelliği bahar ve yaz aylarında Kilislilerin akınına uğrar.

Söğütlüdere: İlkbahar ve yaz aylarında eğlence ve piknik yeri olarak kullanılan Söğütlüdere’ nin Kilis yaşamında ayrıcalıklı bir yeri vardır. Kuzey yamaçlarından Zoppun Deresi ve Akpınar kaynaklarından akıp gelen suların, yeşilliğe bürüdüğü Söğütlüdere, özellikle hafta sonlarında Kiliselilerin mutfak kültürüne özgü kebap ve yemek çeşitleriyle mükemmel bir ziyafet sofrası için önemli bir mekandır.

NE YENİR?

Geleneksel kültürü yansıtan yöresel yemeklerin tadı ve görüntüsü ile oldukça etkileyicidir. Kilis’te yapılan kebap çeşitleri özel baharatlarla tatlandırılarak dumanı üstünde servis yapılmaktadır.

Göl üzerinde bulunan restoranlarda yemek yemenin lezzetine ve pekmezin tadına doyulmaz.

NE ALINIR?

Alışveriş merkezleri Kilis’e ait kültürel dokuyu yansıtan pek çok hediyelik eşyayı kapsamaktadır. Ayrıca yöreye ait pekmez çeşitlerinden katı veya sıvı pekmez alınabilir.

YAPMADAN DÖNME

Doğal güzellikleri ile ünlü Kilis’in mesire yerlerini gezmeden,

Kilis pekmezinin ve yöresel kebap çeşitlerinin tadına bakmadan,

İlde bulunan tarihi höyükleri, camileri ve Ravanda Kalesini ziyaret etmeden

…Dönmeyin.

KİLİS’İN TARİHİ CAMİLERİ

KADII CAMİİ:

1238 yılında mabedin muntazam kesme taşı ile yapılan minaresi solda

fetvahanenin bitişiğindedir, taşlarının Resulosman dağındaki kesmelikten getirildiği söylenmektedir.

53 basamaklı minarenin şerefealtı istelaktitlidir ( ? ) caminin avlsus bir arkeoloji müzesi gibi dir

son cemaat yerini 7 yığma sutunun üstünde yükselen tonoz kubbeler örter

MUALLAK CAMİİ :

Muntazam ak kesme taş ile yapılan cami ve minaresi çok muvaffak bir mimari yadigardır cami nin avlu kapısı

batıya açılır 16 renkli taşla kemerlennen kapısının üstünde

slün endamlı ve şerefe altı istelaktitli minaresi yükselir

minare ninkülahı da taştandır mabedi tek bir kubbe ötrter mihrabı taşdandır

MURTAZA CAMİİ :

Cami taş yapıdır solunda taştan kısa bir minaresi vardır külahı çnko kaplanmıştır

son cemaat yerini beş beton sutun üzerine yüklenen beton bir dam öreter

minber taştansır.

ŞEYH CAMİİ:

Camii büyük kütah mahallesindedir muntazam kesme taşından yapılmıştır

avlsuunda iki meşruta odası vardır sağındaki kısa minaresinin şerefe altı istelktitlidir

mabedi tek kubbe örter asil bir mimari yapıdadır camii sultan ikinci selim zamanında 977

H.1569 M.yılında yaptırılmıştır bu tarihlerde koca ağa sinan hassa mimarları başı idi

TEKKE:

Camii adını verdiği tekke mahallesinde hükümet konağı ve mevlevi hane meydanının güney tarafındadır

vakfiyesinde (tekke camii) şeklinde adlandırılmıştır

evliya çelebi mabedi (canboladoğlunun padişahane camii ) şeklinde

vasıflandırılmıştır kilis abideleri zümrüt tesbih danelerine benzzetilir se tekk camii onun pırlanta imamesidir

ULU CAMİİ:



CAMİİ ADINA UYGUN BİR MABETTİR : Kilisin en büyük camiidir çok geniş

avlusunun iki kapısı vardır kapıdan girince yedi lüleli bir çeşmesi vardır suyu Kilis’in en iyi suyu kabul edilen kurtağa suyundan alınmıştır

caminin hemen sağında muntazam kesme taşla yapılmış şerife altı istelaktitli minaresi yükselir.caminin orta kısmını derin ve sagır bir kubbe örter,

eteğindeki oniki pencereden mabede ışık akar. Bu yüce mihrapta ma’na gözüyle görenler:Hz.peygamberi bir çok defalar güneş gibi görmüşlerdir.

Kitabede bu şerefli yerin gelecekte yücelenmesi ve muhterem tutulması için bu satırlar yazılmıştır.Cami 740 H.1339 M.yılında abdullah oğlu

Hacı Halil tarafından Mısır Türk Kölemen Hükümdarlarından En-nasır nasr-üd-din Muhamed’in üçüncü defaki Hükümdarlıgının son yıllarında yapılmıştır.

KİLİS'iN KASTELLERİ

Akcurun Kasteli : Çeşme Hacı İlyas mahallesi, Hacı Benli sokaktadır. Ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.	Ayınönü Kasteli : Molla Hamit mahallesinde bulunan bu çeşmeyi, Hacı Mehmet Bey adındaki bir hayırsever, su yolunu onartıp açtıktan sonra ölünce 1807 M.(1222H.) yılında dostları bu çeşmeyi yaptırmışlardır.
Küçük Çarşı Kasteli : Bölük mahallesi Binbaşı sokağında hemen sol uç kısmındadır. Osmanlı mimarisinin gözde örneklerinden birsidir. 1844-1870 yılları arasında 26 yıllık zaman dilimi içinde Hacı Osman Efendi tarafaından yaptırılmıştır. Çeşme (1352 H.) 1933 M. Yılında geniş bir şekilde onartılmıştır.	Kurdağa Kasteli : Çeşme Bölük mahallesinde Şeyh Efendi Tekkesi’ ne ve Çekmeceli Camii’ ne giden ana yolun sağındadır. 1045 H., 1635 M. Yılında Kilis Voyvodası Kurdağa tarafından yaptırılmıştır.
İspir Paşa Kasteli : Şeh,t Sakıp mahallesi İspir Paşa Caddesi’ nin sağ üst kısmında, Hacı Cümbüş Camii’ nin karşısındadır. Çeşmeyi kapatan doğudaki duvarda kandil veya fennüs (fener) konulması için yapıldığını tahmin ettiğimiz üzeri desenli iki yuvarlak “kandillik” vardır. Çeşme (1065 H.) 1654 M. Yılında Sadrazam Mustafa İspir Paşa tarafından yaptırılmıştır.	Eski Hamam Kasteli : Meşetlik mahallesindedir. 970 yılında Sultan Seli Oğlu yüce Sultan Büyük Hakan Sultan Süleyman’ ın hükümdarlık günlerinde Emir Kasım