MARDİN

MARDİN

YÜZÖLÇÜMÜ: 8.891 km²

NÜFUS: 764.033 (2011)

İLTRAFİK NO: 47

İLÇELER: Mardin (merkez), Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Mazıdağı, Midyat, Nusaybin, Ömerli, Savur, Yeşilli.

İLE İLİŞKİN BİLGİLER: Germiab Kaplıcası, Mardin Kalesi, Deyrü’z Zafaran, Mar Behnam ve Mar Mihail Manastırları, Hatuniye, Marufiye, Şehidiye, Melik Mansur, Altunboğa, Zinciriye, Kasımiye, Şah Sultan Hatun, Savurkapı ve Harzem Taceddin Mesud Medreseleri, Firdevs Köşkü, Mardin, Kızıltepe Ulucamii, Eminüddin ve Necmeddin Külliyeleri, Kale, Hızır (Akkoyunlu), Babü’s-Sur (Melik Mahmud), Abdüllatif (Latifiye), Molla Hari (Süleyman Paşa), Şeyh Çabuk, Hamid, Şeyh Mahmud Türki (Şeyh Ali), Pamuk, Kıseyri, Reyhaniye, Arap (Azap), Zairi, Hacı Ömer (Halife), Camiü’r-Rızk ve Kayseriyye Çarşısı ve Revaklıçarşısı, Kervansaray, Kızıltepe Köprüsü, Mardin Müzesi.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (482) 212 18 52

Faks: (482) 212 18 52

Müze

Mardin Müzesi

Adres: Halk Kütüphanesi Binası Meydanbaşı – Mardin

Tel: (482) 212 16 64

Örenyerleri

Dera Örenyeri – Merkez / Oğuzköyü

Girnavas Höyüğü – Çağlar Köyü

Önemli Günler

Mahalli Kutlama Günleri:

Nusaybin Gırnavas Anma Gecesi

Mardin

Ekim’in 2. Haftası (Salı Gecesi)

Baharın Uyanışı

Mardin

Mayıs’ın İlk Haftası

Mahalli Düğünler

Mardin

Haziran,Temmuz, Ağustos, Eylül

Kurtuluş Günleri:

Mardin’in Kurtuluşu

Mardin-Merkez

21 Kasım

Şenlikler:

Şenlikler, Kır Gezintileri ve Seyranlar

Nisan Mayıs Her Hafta Çarşamba Günleri

Sit Alanları Sit alanı oluşu itibariyle Mardin’in dünyada apayrı bir yere sahip olduğunu bilen ve bu uğurda çok değerli çalışmalar yapan bilim adamlarının hazırladığı konuya ilişkin raporlar dikkat çekicidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu’nun 29-30-31 Mayıs 1985 yılında aldığı 1425 no’lu karara göre Mardin il merkezinde bulunan, gayrimenkullerin 1979-1984 yıllarındaki kararları ortak bir mutabakata bağlamıştır. 2863 sayılı Kanun uyarınca Korunması Gerekli Taş Kültür Varlıkları olarak tescil kayıtlarının devamı sağlanmıştır.

Mardin müzesi yetkililerinden edindiğimiz envantere göre memleketimizde kayıtlara geçen sit alanları şunlardır :

Evler; Diyarbakır Kapı Mahallesinde 18 ev, Çabuk Mahallesinde 2 ev, Şar Mahallesinde 37 ev, Medrese Mahallesinde 18 ev, Gül Mahallesinde 53 ev, Eminettin Mahallesinde 5 ev, Şehidiye Mahallesinde 46 ev, Savur Kapı Mahallesinde 24 ev, Teker Mahallesinde 21 ev, Ulucami Mahallesinde 25 ev, Yeni Kapı Mahallesinde 6 ev, Latifiye Mahallesinde 14 ev, Necmettin Mahallesinde 11 ev, Resmi Binalar; Meslek Lisesi, PTT Binası ( Medrese Mahallesi), 3-Halı Sanayi Okulu, Hükümet Konağı, Jandarma Komutanlığı, Gazipaşa İlköğretim Okulu, Ticaret Lisesi, Halk Eğitim Merkezi (Necmettin Mahallesi) Gençlik Ve Kültür Merkezi (D.Bakır Kapı Mahallesi), İl Jandarma Alay Komutanlığı Askeri Gazinosu, İl Jandarma Alay Komutanlığı Askeri Koğuşu,

Zaviyeler; Sıtra Zaviye ( Medrese Mahallesi), Hamza İsapir Zaviyesi, Cihangir Bey Zaviyesi, Tekke (Gül Mahallesi),

Kervan Saray (l.Cadde), İşyeri (1. Cadde),

Emir Hamamı (l.Cadde), Sıtra Zaviye Hamamı (Gül Mahallesi), Ulucami Hamamı, Yenikapı Hamamı Kalıntısı,

Türbeler; Şeyh Hamit Türbeleri, Şeyh İmameddin Türbeleri, Şeyh Salih Türbesi, Sultan Şey Türbesi

Çeşmeler; Ayıncevz (Çeşmesi), Ayın Tokmak (Çeşmesi), Sıncar Çeşmesi, Cabi Çeşmesi, Saray Çeşmesi, Yakudiye Çeşmesi, Cevheriye Çeşmesi,

Çarşılar; Revaklı Çarşı, Attarlar Çarşısı, Kayseriye Bedesteni, Çarıklar Çarşısı, Marangozlar Çarşısı,

Ağaçlar; 2 Çınar Ağacı Findevs Köşkü Bahçesinde, 5 Zeytin Ağacı Deyrülzafaran Manastırı Bahçesinde

Kale Suru, Tapınaklar, Havralar

Kiliseler: Mor Petrus ve Pavlus Kilisesi (Medrese Mahallesi), Mor İliyo Kilisesi, Mor Behnan (Kırklar) Kilisesi ve Mor Yusuf Kilisesi (Şar Mahallesinde), Kırmızı Kilise, Protestan Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi ve Patrikhane (Cumhuriyet Meydanı), Mor Mihail Kilisesi, Mor Hırmıs Kilisesi, Surpkevork (Mor Cırcıs) Kilisesi, Mor Barsavmo Kilisesi, Mar Şumune, Deyrulzafaran Manastırı, Mor Efram Manastırı (Diyarbakır Kapı Mahallesi)

Medreseler; Emineddin Medresesi, Zinciriye Medresesi, Altınboğa Medresesi, Hatuniye Medresesi, Şehidiye Medresesi, Şeyh Sultan Medresesi, Sultan Kasım Medresesi, Marufiye Medresesi,

Camiler; Ulu Camii, Melik Mahmut Camii (Bab-ı Sor), Latifiye (Abdullatif) Camii, Reyhaniye Camii, Necmettin (Maristan) Camii (Necmettin Mahallesi), Nizamettin Begaz Camii (Diyarbakır Kapı Mahallesi), Eminettin Camii, Şeyh Muhammed Ezzanar Camii, Melik Mansur Mescidi (Gül Mahallesi), Pamuk Camii, Şeyh Zebur Camii, Sultan Hamza-i Kebir Camii, Şeyh Şaran Mescidi, Molla Hari Süleymanpaşa Camii, Tekiye Camii, Şeyh Kasım Halveti Mescit ve Türbesi, Şeyh Mansur Camii (Yalım Beldesi), Cami-ül Asfar, Muhammed Şeybullah Camii, Şeyh Yusuf Camii, Şeyh Abdulaziz Arap Camii, Kale Camii, Hızır Camii, Kuseyri Camii, Şeyh Çabuk Camii, Kasım Ömer Halife Camii,

1. Resim: Zinciriye Medresesi (1385)

2. Resim: Mardin’den değişik görüntüler

GENEL BİLGİLER

Mardin, mimari, etnografik, arkeolojik, tarihi ve görsel değerleri ile zamanın durduğu izlenimini veren Güneydoğunun şiirsel kentlerinden biridir. Mardin’de, farklı dini inanışlar paralelinde, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dini eserler barındırmaktadır. Mardin, İpek Yolu güzergahında olup, 5 han ve kervansaray mevcuttur



Müzeler ve Ören yerleri

Mardin Müzesi

Adres: Halk Kütüphanesi Binası Meydanbaşı – Mardin

Tel:(482) 212 16 64

İLÇELER:

Mardin ilinin ilçeleri; Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Mazıdağı, Midyat, Nusaybin, Ömerli, Savur ve Yeşilli ‘dir.

Mardin Müzesi

Mardin Merkez 1. Cadde Cumhuriyet Alanı Atatürk heykeli yanındadır. Binanın doğu tarafına bitişik olan Meryem Ana Kilisesi’nin müzeye bakan kapalı portalindeki kitabeye göre bina, 1895 yılında Antakya Patriği İgnatios Behnam Banni tarafından Süryani katolik patrikhanesi olarak yaptırılmıştır.

Adres: Cumhuriyet Meydanı Mardin

Tel:(482) 212 16 64

Ören yerleri

Dara Harabeleri: Mardin’in güneydoğusunda 30 km. uzaklıkta Oğuz Köyü’ndedir. Burası eski Mezopotamya bölgesinin en ünlü kentidir.

Dara Kent Kalıntıları, kayalar içinde oyulmuş çevresi 8-10 kilometreyi bulan geniş bir alana yayılmıştır. Buralarda mağara evler vardır. Kent kalıntıları içinde kilise, saray, çarşı ve depoları, zindan, tophane ve su bendi halen görülebilmektedir.Ayrıca köyün etrafında kayalara oyulmuş 6-7 kadar mağara eve rastlanır. Bunların tarihi Geç Roma (Erken Bizans) dönemine kadar gider.

MİDYAT

Mardin gibi bir müze kent olan Midyat, Mardin’den yaklaşık 1.5 saat uzaklıkta yer alır. Mardin’e benzer evlerin, taş konakların, kemerli geçitlerin, minare gibi yükselen çan kuleleriyle Süryani kiliselerinin bulunduğu Midyat, bir ortaçağ kentini andırmaktadır. Bölgeyi Süryanilerin yavaş yavaş terk etmesi ve göç almasıyla şehir merkezi 2 km ötedeki Estel’e kaymıştır. Telkari diye bilinen taş işçiliğinin en güzel örnekleri Midyat’taydı. Bir kaç telkari ustası Midyat çarşısında mesleklerini sürdürmekte direniyorlar. Mutlaka izlemelisiniz….

Mardin’in bu çok önemli ilçesi gümüş işçiliğiyle de ünlüdür. El sanatları açısından önemli bir yöre olan ilçe turistik açıdan oldukça çekicidir. İlçenin 18 km. doğusunda bulunan Deyrulumur Manastırı M.S.397 yılında inşa edilmiştir.M.S.640 yılında Hz. Ömer zamanında Arap-İslam ordusu Süryanilerle işbirliği yaparak Mezopotamya’ya girince,özellikle bu eserin korunması için Hz. Ömer’ in emri ile ayrıcalık tanımıştır. Manastırda eskiden içinde zengin bir kütüphane bulunmaktaydı. Ayrıca içinde binlerce öğrencinin eğitim aldığı bir teoloji fakültesi bulunmaktadır. Midyat’ta Meşe, Bitim, Antepfıstığı gibi ürünler ve kendine has acur, kavun yetiştirilir. Dünyanın en kaliteli üzümlerinin yetiştiği kavşak noktasıdır.

Kaleler

Mardin Kalesi: M.S.975-976 tarihlerinde Hamdaniler tarafından inşa ettirilmiştir.

Kalede, cami, hamam, mahzen ve birçok ambar bulunmaktadır.

Dara Kalesi: Mardin’in 30 km. uzaklığındadır. Kale, İran Hükümdarı tarafından inşa ettirilmiştir.

Cami, Kiliseler ve Manastırlar

Önemli bir İnanç Turizmi merkezi olan Mardin’de merkezde Ulu Cami, Meryemana Kilisesi ve Patrikhanesi, Mor Yusuf Kilisesi (Surp Hovsep), Deyruülzzafaran Manastırı (Mor Hananya), Deyrulumur Manastırı (Mor Gabriyel), Mor Yakup Manastırı (Nusaybin), Midyat Meryemana Manastırı ve Mor Dimet Manastırı görülmeye değerdir.

Medreseler

Zinciriye Medresesi: Mardin merkezde olup, 1214 ‘de inşa edilmiştir.

Kasımiye Medresesi: Mardin’in güneybatısında yer alan Medrese, Mardin yapılarının en büyüklerindendir. 1469-1503 yıllarında yaptırılmıştır.

Mağaralar

Mardin Gızzelin Mağarası (İplik Dokuma), Midyat Linveyri Şifa Mağarası, Mardin Şakolin ve Firiye, Midyat Kefilsannur, Midyat Şenköy Kefilmelep, Kefilmardin, Midyat Hapisnas, Midyat Tınat, Savur Kıllıt, Kızıltepe Hanika ve Salah, Nusaybin Hessinmeryem ve Sercahan, Mazıdağı Gümüşyuva ve Avrıhan, Derik Derinsu, Dırkıp, Haramiye Mağaraları Mardindeki mağaralardır.

NE YENİR?

Mardin’in çok özel yöresel yemekleri mevcuttur. Özellikle kıbbe, çiğ köfte, keşkek, zerde, cevizli sucuk, helva çeşitleri, cevizli tatlılar yenebilir

NE ALINIR?

Mardin’in meşhur telkari gümüş işlemesi alınabilir.

YAPMADAN DÖNME

Mardin Müzesi, Deyrulzaferan Manastırı ile Kasımpaşa Medresesi görmeden,

Badem şekeri, leblebi, ceviz sucuğu tatmadan,

Telkariden gümüş işleme almadan,

Kiraz Festivaline gitmeden

…Dönmeyin.

MÜZE KENT MİDYAT

Mardin gibi bir müze kent olan Midyat, Mardin’den yaklaşık 1.5 saat uzaklıkta yer alır. Mardin’e benzer evlerin, taş konakların, kemerli geçitlerin, minare gibi yükselen çan kuleleriyle Süryani kiliselerinin bulunduğu Midyat, bir ortaçağ kentini andırmaktadır. Bölgeyi Süryanilerin yavaş yavaş terk etmesi ve göç almasıyla şehir merkezi 2 km ötedeki Estel’e kaymıştır. Telkari diye bilinen taş işçiliğinin en güzel örnekleri Midyat’taydı. Bir kaç telkari ustası Midyat çarşısında mesleklerini sürdürmekte direniyorlar. Mutlaka izlemelisiniz….

Mardin’in bu çok önemli ilçesi gümüş işçiliğiyle de ünlüdür. El sanatları açısından önemli bir yöre olan ilçe turistik açıdan oldukça çekicidir. İlçenin 18 km. doğusunda bulunan Deyrulumur Manastırı M.S.397 yılında inşa edilmiştir.M.S.640 yılında Hz. Ömer zamanında Arap-İslam ordusu Süryanilerle işbirliği yaparak Mezopotamya’ya girince,özellikle bu eserin korunması için Hz. Ömer’ in emri ile ayrıcalık tanımıştır. Manastırda eskiden içinde zengin bir kütüphane bulunmaktaydı. Ayrıca içinde binlerce öğrencinin eğitim aldığı bir teoloji fakültesi bulunmaktadır. Midyat’ta Meşe, Bitim, Antepfıstığı gibi ürünler ve kendine has acur, kavun yetiştirilir. Dünyanın en kaliteli üzümlerinin yetiştiği kavşak noktasıdır.

Tarihçe

Yukarı Mezopotamya’nın bir parçası olan ilçe, Tur-Abidin(Turabdin) Bölgesinde kurulmuştur. Midyat, MÖ 9. yy. Asur Tabletlerinde mağara kenti anlamında “Matiate” olarak geçer. Büyük olasılıkla da adı buradan gelmektedir.

İklim

Mardin iline 1,5 saat uzaklıkta yeralan Midyat, Mardin ile benzer iklim özellikleri gösterir. Akdeniz iklimi ile karasal iklimin ortak özelliklerine sahip olan Midyat’ta yazları çok sıcak ve kurak, kışları ise yağışlı ve soğuktur.

MİDYAT KİLİSELERİ

Mort Smuni Kilisesi: Onuncu asırda yapılmış tarihi bir kilisedir. Metropolit merkezi olarak da kullanılır. Bayramlaşma bu kilisede yapılmaktadır.

Mor Barsavmo Kilisesi: Temeli IV. asırda atılmıştır. Bu temel üzerinde 1910 da yeniden inşa edildi.

Mor Aksanoya Kilisesi: İlçe merkezinde bulunan en eski kilisedir. IV. asırda putperestlerin tapınağı üzerinde inşa edilmiştir. 1961′de eski kalıntılardan yararlanılarak restore edilen bu kilise, ilçenin dışına doğru güneydoğu kesiminde yer almaktadır.

Mor Sarbel Kilisesi: İlçe merkezinde bulunan bu kilise en göz alıcı kiliselerden biridir.

Protestan Kilisesi: 1900′lu yılların başlarında inşa edilmiştir.

Meryem Ana Kilisesi: Kulesi olmayan bu tarihi kilise Katolik cemaatine aittir.

Mor Abraham Kilisesi: V. yüzyılda Mor Gabrielli iki keşiş tarafından (Abraham ve Hobel) kurulmuş.. Midyat Hıristiyanlarının merkez mezarlığı buradadır. Bu manastırda Meryem ana kubbesi vardır.

Meryem Ana Kilisesi (Anıtlı köyünde): Anıtlı köyünde bulunan bu kilise günümüzde eşine az rastlanan bir mimari özelliğe sahiptir.

Hah Katedrali (Mor Sobo Kilisesi): VI. yüzyılda Mor Sobo’ ya adanmış olan bu katedralin kalıntıları önemli bir tarihi eserdir.

MİDYAT'A NASIL ULAŞILIR?

Mor Gabriel olarak da bilinen Deyr-Ül Umur Manastırı, Midyat yakınında, temelleri 379da atılarak bir tepe üzerinde kurulmuş. Manastır içinde Meryamana, Resüller, Kırk Şehit, Mar Şumuel, Mar Şemun adlarıyla anılan ibadethaneler, rahiplerin yaşama ve ibadet etme alanları, lahit ve mezarlık bölümü bulunuyor. Mar Gabriel, aynı zamanda Süryani Kilisesi tarafından Piskoposluk merkezi olarak da kullanılıyor.

ZAMANIN DURDUĞU KENT

Mardin, mimari, etnografik, arkeolojik, tarihi ve görsel değerleri ile zamanın durduğu izlenimini veren Güneydoğunun şiirsel kentlerinden biridir. Mardin, farklı dini inanışlar paralelinde, sanatsal açıdan da tarihi değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dini eserler barındırmaktadır.

Mardin, İpek Yolu güzergahında olan en değerli tarih ve kültür hazinelerinden biridir.Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Mezopotamya havzasında bulunan Mardin, güneyinde Suriye, doğusunda Şırnak ve Siirt, kuzeyinde Diyarbakır ve Batman, Batısı Şanlıurfa ile çevrilidir.

Mardin dağlarının, Mazıdağı, Derik, Midyat, Savur ve Nusaybin yörelerine sokulan yüksek kesimlerinde, Meşe ağaçlarından oluşan topluluklara rastlanır.

İklim olarak Akdeniz iklimi ile karasal iklimin ortak özelliklerine sahiptir. Yazları çok sıcak ve kurak, kışları ise yağışlı ve soğuktur.

Fırat ve Dicle nehirleri arasında Mezopotamya bölgesinde, tarih boyunca pek çok medeniyet yerleşmiştir. Bir dağın tepesinde kurulmuş olan Mardin, Yukarı Mezopotamya’nın en eski şehirlerinden biridir.

M.Ö.4500′ den başlayarak klasik anlamda yerleşim, gören Mardin, Subari, Sümer, Akad, Babil, Mitaniler, Asur, Pers, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı Dönemi’ne ilişkin bir çok yapıyı bünyesinde harmanlayabilmiş önemli bir açık hava müzesidir.